Κρατάς στην αγκαλιά σου το θησαυρό της ζωής σου.
Παρόλα αυτά δεν είσαι ευτυχισμένη
Θυμώνεις με το παραμικρό, δεν έχεις διάθεση, κάνεις μαύρες σκέψεις
Ίσως να αναρωτιέσαι: τι μου συμβαίνει;
Ίσως αυτά να είναι συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης, μιας κατάστασης που εμφανίζεται μετά τον τοκετό.
Είναι συνηθισμένες οι αλλαγές στη διάθεση μετά τον τοκετό;
Δεν είναι σπάνιο, πολλές γυναίκες μετά τη γέννηση του παιδιού τους αναφέρουν ότι έχουν συναισθηματικές μεταπτώσεις: τη μια στιγμή είναι χαρούμενες και την επόμενη βάζουν τα κλάματα χωρίς λόγο.
Μπορεί να νιώθουν θλίψη, να δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν, να έχουν χάσει την όρεξή τους ή να μη μπορούν να κοιμηθούν καλά ακόμα κι όταν το μωρό κοιμάται. Αυτά τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται τρεις με τέσσερις μέρες μετά τον τοκετό και μπορεί να συνεχίσουν για πολλές μέρες. Αυτά τα συμπτώματα θεωρούνται φυσιολογικό μέρος της μητρότητας. Συνήθως εξαφανίζονται από μόνα τους μετά από 10 μέρες.
Σε καμία περίπτωση η επιλόχειος κατάθλιψη δεν είναι μια απλή ιδιοτροπία της νέας μητέρας. Αντίθετα, είναι μία κατάσταση διαταραχής συμπεριφοράς
Όχι όμως πάντα. Δυστυχώς, υπάρχουν κάποιες γυναίκες των οποίων τα συμπτώματα είναι πιο έντονα ή διαρκούν πολλές μέρες και σε αυτή την περίπτωση τα συμπτώματα ονομάζονται ‘επιλόχειος κατάθλιψη’ και χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή.
Τι είναι η επιλόχειος κατάθλιψη;
Σε καμία περίπτωση η επιλόχειος κατάθλιψη δεν είναι μια απλή ιδιοτροπία της νέας μητέρας. Αντίθετα, είναι μία κατάσταση διαταραχής συμπεριφοράς.
Η επιλόχειος κατάθλιψη επηρεάζει ένα 15% των γυναικών. Ενώ οι περισσότερες γυναίκες περνούν μίας ήπιας μορφής κατάθλιψη, την επιλόχειο θλίψη, που υποχωρεί πολύ γρήγορα,
Για την ίασή της χρειάζεται σύστημα υποστήριξης από τον οικογενειακό και κοινωνικό κύκλο της νέας μητέρας, ψυχοθεραπεία ή και φαρμακοθεραπεία με αντικαταθλιπτικά.
Αν και πολλές γυναίκες παθαίνουν κατάθλιψη μετά τον τοκετό, μερικές δεν αισθάνονται τα συμπτώματα έντονα παρά εβδομάδες ή μήνες αργότερα. Η κατάθλιψη που συμβαίνει ακόμα και έξι μήνες μετά τη γέννηση του παιδιού θεωρείται επιλόχειος κατάθλιψη.
Ποια είναι τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης;
- Απώλεια όρεξης
- Λιγότερη ενέργεια και διάθεση να κάνει πράγματα
- Απώλεια ενδιαφερόντων ή χαράς της ζωής
- Ανησυχία, εκνευρισμός, άγχος
- Ανεξήγητη απώλεια ή αύξηση βάρους
- Αϋπνίες (Δυσκολία να κοιμηθεί ή να παραμείνει κοιμισμένη για μεγάλο χρονικό διάστημα)
- Περισσότερος ύπνος από το κανονικό
- Αυξημένα επεισόδια κλάματος
- Αρνητικές σκέψεις, όπως να κάνει κακό στον εαυτό της ή στο μωρό της
- Συναισθήματα ότι δεν αξίζει η ίδια, δεν υπάρχει ελπίδα, ενοχές, ακόμα και ότι δεν αξίζει να ζει
Το συναίσθημα της κατάθλιψης δε σημαίνει ότι η γυναίκα αυτή είναι κακός άνθρωπος, ότι έκανε κάτι λάθος ή ότι ήταν αδύναμη και το προκάλεσε η ίδια στον εαυτό της.
Γιατί οι γυναίκες παθαίνουν επιλόχεια κατάθλιψη;
Η ακριβής αιτία στο ερώτημα αυτό δεν είναι ακόμα γνωστή. Τα επίπεδα των ορμονών της γυναίκας αλλάζουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς επίσης και αμέσως μετά τη γέννηση του παιδιού.
Είναι πολύ πιθανό ότι αυτές οι ορμονικές αλλαγές παράγουν άλλες αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα να συμβάλουν στη δημιουργία της κατάθλιψης.
Το συναίσθημα της κατάθλιψης δε σημαίνει ότι η γυναίκα αυτή είναι κακός άνθρωπος, ότι έκανε κάτι λάθος ή ότι ήταν αδύναμη και το προκάλεσε η ίδια στον εαυτό της.
Ποιες γυναίκες παθαίνουν επιλόχειο κατάθλιψη;
Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι πιο συνηθισμένη αν μια γυναίκα είχε κάποιο από τα παρακάτω:
- Προηγούμενη επιλόχειο κατάθλιψη
- Κατάθλιψη που δε συνδέεται με την εγκυμοσύνη
- Δυνατά συμπτώματα του συνδρόμου της προεμμήνου ρύσης
- Δυσκολίες στο γάμο
- Λίγα άτομα στην οικογένεια ή τον κοινωνικό κύκλο στα οποία να μπορεί να βασιστεί και να μιλήσει
- Στρεσογόνα γεγονότα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά τον τοκετό
Πόσο καιρό διαρκεί η επιλόχειος κατάθλιψη;
Η διάρκειά της είναι δύσκολο να καθοριστεί, διότι εξαρτάται από γυναίκα σε γυναίκα. Πολλές γυναίκες αισθάνονται πολύ καλύτερα μέσα σε λίγες εβδομάδες, ενώ άλλες νιώθουν ότι δεν είναι ο εαυτός τους για πολλούς μήνες.
Υπάρχουν και άλλα πράγματα που μπορεί να κάνει η γυναίκα και το οικογενειακό και φιλικό της περιβάλλον προκειμένου να τη βοηθήσουν να περάσει το δύσκολο αυτό στάδιο της κατάθλιψης.
Οι γυναίκες που έχουν έντονα συμπτώματα κατάθλιψης ή που είχαν προηγούμενα καταθλιπτικά επεισόδια στο παρελθόν συνήθως χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επανέλθουν.
Με την κατάλληλη βοήθεια, όμως, μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί με επιτυχία η επιλόχειος κατάθλιψη. Η ψυχοθεραπεία και τα αντικαταθλιπτικά είναι οι ενδεδειγμένοι τρόποι εξειδικευμένης βοήθειας.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα πράγματα που μπορεί να κάνει η γυναίκα και το οικογενειακό και φιλικό της περιβάλλον προκειμένου να τη βοηθήσουν να περάσει το δύσκολο αυτό στάδιο της κατάθλιψης.
Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω τον εαυτό μου;
Αν γεννήσατε πρόσφατα και αισθάνεστε άσχημα, στεναχωρημένη, εκνευρισμένη, στρεσαρισμένη, κουρασμένη ή έχετε κάποια από τα συμπτώματα που αναφέρονται πιο πάνω, μην ξεχνάτε ότι πολλές άλλες γυναίκες έχουν παρόμοια εμπειρία.
Δε ‘χάνετε το μυαλό’ σας, ούτε τρελαίνεστε, ούτε θα πρέπει να αισθάνεστε ότι τιμωρείστε για κάτι και ότι θα πρέπει να υποφέρετε. Αυτό που σας συμβαίνει δεν είναι ευχάριστο, όμως ξεπερνιέται.
Τα παρακάτω παραδείγματα είναι πράγματα που έκαναν άλλες νέες μητέρες για να ξεπεράσουν την επιλόχειο κατάθλιψη:
- Συζητήστε με πρόσωπα που αγαπάτε κι εμπιστεύεστε και μοιραστείτε τα συναισθήματά σας μαζί τους.
- Αναζητήστε βοήθεια για τις δουλειές του σπιτιού, τη φροντίδα του μωρού και τις άλλες δουλειές που πρέπει να γίνουν.
- Αξιοποιείστε τον ελεύθερο χρόνο που θα δημιουργήσετε με αυτό τον τρόπο για να ξεκουραστείτε, να κάνετε πράγματα για τον εαυτό σας και να βρείτε την εσωτερική σας ισορροπία.
- Επενδύστε στον εαυτό σας: δεν είναι εγωιστικό να κάνετε πράγματα που σας ευχαριστούν και σας ξεκουράζουν. Αντίθετα, σας βοηθάνε να ‘γεμίσετε’ τις μπαταρίες σας και να είστε σε καλύτερη θέση να προσφέρετε στο μωρό σας και την οικογένειά σας.
- Ακόμα και 15-20 λεπτά τη μέρα που θα τα αφιερώσετε σε κάτι που σας ευχαριστεί, όπως το διάβασμα, η γυμναστική, ένα χαλαρωτικό μπάνιο με αφρόλουτρο ή μια περιποίηση προσώπου ή μανικιούρ/πεντικιούρ από αισθητικό είναι πράγματα που συμβάλλουν στο να νιώσετε πιο ευχάριστα.
- Κρατήστε ημερολόγιο με τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας, σαν έναν τρόπο να τα αποβάλλετε από το σύστημά σας. Επίσης, μην ξεχνάτε να σημειώνετε και κάτι όμορφο που συνέβη ή που κάνατε κάθε μέρα, όσο μικρό κι αν είναι.
Καθώς θα βλέπετε ακόμα και τις μικρές αλλαγές κάθε μέρα και θα κάνετε τη σύγκριση με τις προηγούμενες μέρες, θα αισθανθείτε ότι έχετε περισσότερο έλεγχο των πραγμάτων και θα νιώσετε καλύτερα.
Είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε καταβεβλημένη, γιατί η γέννηση ενός παιδιού φέρνει πολλές αλλαγές και ο ρόλος της μητέρας είναι νέος και ακόμα άγνωστος. Όταν δεν αισθάνεστε ότι είστε ο εαυτός σας, αυτές οι αλλαγές μπορεί να φαίνονται τεράστιες και δύσκολο να τις αντιμετωπίσετε.
Μην περιμένετε να γίνετε σούπερ μαμά. Να είστε ειλικρινής με το πόσα πράγματα μπορείτε να κάνετε, να γνωρίζετε και να σέβεστε τις δυνάμεις σας και να μην ξεχνάτε να ζητάτε βοήθεια.
Αν θέλετε έναν πρακτικό οδηγό για όλα τα θέματα που αφορούν μία νέα μητέρα, μπορείτε να διαβάσετε το βιβλίο μου “Καταπληκτική Μαμά: Πρακτικές συμβουλές για μαμάδες με παιδιά 0-12 μηνών“.
